آلمان، موتور اقتصادی اروپا و یکی از مقاصد برتر برای مهاجران است. این کشور محبوبیت بالایی برای تحصیل و اقامت دارد؛ زیرا نیروهای متخصص میتوانند در زمینههای مختلف مرتبط با رشتههایشان در آن فعالیت کنند. با نرخ پایین بیکاری و وجود یک بازار کار پویا، همچنین تمرکز بر خلاقیت و فنّاوری، آلمان بهعنوان یکی از ابرقدرتهای اقتصادی اروپا شناخته میشود. دولت آلمان به آموزش و پرورش توجه ویژهای دارد و تحصیل در این کشور معمولاً رایگان است. بااینحال برخی از مدارس، کالجها و دانشگاهها، شهریهای را از دانشجویان دریافت میکنند. در این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد هزینه تحصیل در آلمان بهطور کامل صحبت کنیم.
در مقایسه با سایر کشورها، هزینههای تحصیل در آلمان بسیار ارزانتر است که این امر طی سالهای اخیر با اجرای طرحهای دولتی بیشتر بهچشم میآید. در سال 2014، دولت آلمان طرحی را به تصویب رساند که شهریه تحصیل برای تمام دانشجویانی که در دانشگاههای دولتی ثبتنام میکنند (از جمله دانشجویان خارجی) را صفر کرد. این تصمیم، تعداد زیادی از دانشجویان را بهسمت مهاجرت و تحصیل در آلمان سوق داد. اکنون بیشاز 380 هزار دانشجوی بینالمللی در این کشور تحصیل میکنند. بااینحال، هزینههایی مانند هزینههای زندگی، هزینههای اداری، اشتراک اتحادیههای دانشجویی و هزینههای حملونقل عمومی بر عهده دانشجویان است.
از سال 2017 به بعد، برخی از دانشگاههای آلمان شهریه از دانشجویان میگیرند و این امر در مورد دانشجویان بینالمللی مقطع کارشناسی ارشد بیشتر دیده میشود. این دانشجویان باید مبلغی بهعنوان سهم ترم (Semester Contribution) پرداخت کنند که حداکثر به 300 یورو میرسد. هزینه تحصیل در آلمان برای تمام رشتهها معمولاً یکسان است. بااینوجود در دانشگاههای خصوصی و غیردولتی، تفاوتهایی در شهریه وجود دارد. بهعنوان مثال، تحصیل در رشتههای مدیریت کسبوکار یا MBA (سالانه 35 هزار یورو) و مهندسی هزینه بیشتری نسبت به رشتههای تحصیلی دیگر دارد.
حداکثر هزینه شهریه سالانه در دانشگاههای خصوصی آلمان 30 هزار یورو بوده که این مبلغ نسبت به هزینههای دیگر کشورها بهشکل چشمگیری ارزانتر است. بهعنوان مثال، هزینه تحصیل در رشته MBA در انگلستان حدود 50 هزار یورو است.
جدول زیر یک شمای کلی را از هزینههای تحصیل در آلمان نشان میدهد:
هزینههای تحصیل در آلمان در یک سال |
|
هزینه تحصیل در آلمان |
دانشگاههای دولتی: 150 - 1500 یورو دانشگاههای خصوصی: 10 هزار – 20 هزار یورو |
هزینه زندگی در آلمان |
11208 یورو در سال یا 934 یورو در ماه |
هزینه دریافت ویزای دانشجویی |
۷۵ یورو |
هزینه تحصیل در دانشگاههای دولتی آلمان رایگان است. شما میتوانید با ارائه مدرک B2 زبان آلمانی به دانشگاه، بهصورت رایگان در دانشگاههای دولتی این کشور تحصیل کنید. در این صورت، شما تنها باید هزینههایی مانند مدیریت دانشجویی و هزینههای اداری را پرداخت کنید. این امکان برای دانشجویانی که تمایل به تحصیل در آلمان دارند و دارای مهارت کافی در زبان آلمانی هستند، فرصتی بینظیر است.
در مقایسه با دانشگاههای دولتی، دانشگاههای خصوصی در آلمان از دانشجویان شهریه دریافت میکنند. براساس اطلاعات وبسایت study.eu، دانشجویان دانشگاههای خصوصی معمولاً باید مبالغی از 10 هزار تا 15 هزار یورو را بهعنوان شهریه پرداخت کنند. این هزینهها برای مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بهترتیب برابر با 10 هزار و 20 هزار یورو است. البته، مخارج مربوط به تحصیل در دانشگاههای خصوصی آلمان به وضعیت سکونت متقاضی بستگی دارد و برای اتباع اتحادیه اروپا یا غیراتحادیه اروپا، متفاوت خواهد بود.
بهگفتۀ وبسایت Go-Scholarships، بیشتر دانشگاههای خصوصی آلمان دورههای تحصیلی برای مقاطع دکترا یا PhD ارائه نمیدهند. بااینحال تحصیل در این دورهها در دانشگاههای خصوصی آلمان، با هزینههای شهریه همراه است که مبالغ شهریه از 25 هزار تا 40 هزار یورو در سال خواهد بود.
در مقایسه با دیگر کشورها، مهاجرت به آلمان برای ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، حتی در دانشگاههای خصوصی نیز، بهطور معمول مقرونبهصرفه و ارزان است. بااینحال، باید به خاطر داشت که هزینه تحصیل در برخی رشتهها مانند MBA و پزشکی بیشتر از سایرین است و این هزینهها به دانشگاه و رشته موردنظر بستگی دارند.
براساس منابع معتبر وبسایتUpgradabroad ، هزینههای تحصیل در آلمان برای مقاطع دیپلم یا دورههای فنّی و حرفهای (Vocational or Diploma courses) و کارشناسی (Bachelor’s degree) برای مراکز دولتی سالانه ۳۰۰ یورو و در مراکز خصوصی و غیرانتفاعی سالانه ۲۶۵۰۰ یورو است. بااینحال، باید بهیاد داشت که هزینهها ممکن است در دانشگاهها و رشتههای مختلف متفاوت باشند.
مقطع کارشناسی ارشد (MS) یا Master of Science degree، یکی از دورههای تحصیلی در آلمان است که معمولاً در یک تا دو سال (2 الی 4 ترم) تکمیل میشود. در این مقطع تحصیلی، هیچ شهریهای برای دانشجویان خارجی و داخلی در دانشگاههای آلمان تعریف نشده است؛ زیرا بیشتر دانشگاههای برتر آلمان با بودجه دولتی تأمین مالی میشوند. دانشجویان داخلی و بینالمللی تنها مبلغی را برای ثبتنام در دانشگاه و ترم (Semester Ticket Fee) پرداخت میکنند، که بین 138 تا 1500 یورو است و به مدت زمان برنامه تحصیلی آنها بستگی دارد.
هزینههای مرتبط با مقطع کارشناسی ارشد در هر رشته تحصیلی تخصصی متفاوت خواهد بود؛ اما برخی دانشگاهها برای ارائه دورههای تحصیلی خود، هزینهای از دانشجویان دریافت نمیکنند. همچنین، بیشترین هزینه معمولاً مربوط به اجاره مسکن برای دانشجویان خارجی است که در مقطع کارشناسی ارشد در آلمان تحصیل میکنند.
بیشتر دانشگاههای آلمان، دورههای تحصیلی در مقطع دکترا را بهصورت رایگان ارائه میدهند و تنها حداقل مبلغی بهعنوان هزینههای مشارکت اجتماعی دریافت میشود. بااینحال، در برخی از دانشگاهها باید هزینهای برای تحصیل در مقطع دکتری پرداخت کنید؛ اما باید توجه داشت که این هزینهها با توجه به رشته تحصیلی متفاوت خواهد بود. بهعلاوه، گاهی اوقات به دانشجو بورسیه تحصیلی یا کمک هزینه اعطا میشود که در تأمین هزینههای تحصیلی و زندگی، به آنها کمک میکند.
متوسط هزینه ثبتنام در دانشگاههای دولتی برای تحصیل در مقطع دکترا در آلمان حدود 450 یورو است. با اضافهکردن هزینههایی مانند هزینههای مشارکتهای اجتماعی، میانگین این هزینهها به 1021 یورو افزایش پیدا میکند.
بیشتر بدانید: درباره دانشگاههای آلمان چه میدانید؟
برای دانشجویان بینالمللی که قصد تحصیل و کار در آلمان را دارند، به ویژه آنهایی که برای ورود به این کشور باید ویزا دریافت کنند، ارائه مدارک مربوط به تمکن مالی ضروری است. براساس آمارها، برای پوشش هزینههای زندگی در آلمان، دانشجویان بینالمللی نیاز به تقریباً 934 یورو در ماه دارند که در سال به مبلغ 11208 یورو میرسد. ازاینرو، هزینه تحصیل در آلمان برای دانشجویان بینالمللی بهطور قابلتوجهی مقرونبهصرفه تلقی میشود.
بااینحال، چالش اصلی برای زندگی در آلمان مربوط به هزینههای مرتبط با اجاره مسکن یا اقامتگاه است. این هزینهها ممکن است یکی از عوامل مهم در تصمیمگیری برای دانشجویان بینالمللی باشند که به آلمان میآیند بهخصوص زمانی که امکان ارائه مدارک مالی کافی برای اجاره مسکن را ندارند.
بیشتر کالجهای آلمان دولتی هستند و بهطور کلی تحصیل یک کالج دولتی معمولاً رایگان است. بااینحال هزینهای جزئی در هر ترم از دانشجویان کالج دریافت میشود که بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ یورو است. این مبلغ در مقایسه با هزینه سالیانه کالجهای خصوصی که حدود 2 هزار تا 6 هزار یورو، هزینه بسیار کمی محسوب میشود.
هزینههای اجاره مسکن، لباس، غذا، و خرید کتاب و غیره حدود ۷۰۰ یورو در هر ماه است. لازم به ذکر است که متقاضیان، مجاز به کار در طول دوره کالج نیستند. همچنین باید توجه داشت که بیشتر کالجها بورسیه ارائه نمیدهند. متقاضیان کالجهای دولتی آلمان باید حداقل مدرک دیپلم و پیشدانشگاهی داشته باشند. مدرک زبان مورد نیاز برای کالج، سطح B1 زبان آلمانی است. تحصیل در کالجهای دولتی آلمان تنها به زبان آلمانی ممکن است.
هزینه تحصیل در آلمان رایگان است؛ اما از هزینههای زندگی نمیتوان چشمپوشی کرد. در شهرهای بزرگ آلمان مانند برلین، فرانکفورت و دوسلدورف، هزینه زندگی ماهانه معمولاً بین 900 تا 1400 یورو است؛ اما در مقایسه با این شهرها، مونیخ با میانگین هزینه زندگی 12 هزار یورو در سال، گرانترین شهر آلمان محسوب میشود. در شهرهای کوچکتر مانند فرایبورگ، لایپزیگ و هانوفر، هزینه زندگی معمولاً بین 750 تا 1100 یورو در ماه است.
میانگین هزینه زندگی در آلمان در سالهای اخیر، حدود 10200 یورو سالانه (850 یورو ماهانه) بوده است؛ اما برخی دانشجویان توانستهاند با 670 یورو در ماه از مخارج خود برآیند. هزینه اجاره مسکن بهعنوان بخش اصلی از هزینههای زندگی محسوب میشود و در هر شهر متفاوت است. بهطور میانگین، هزینه اجاره آپارتمان یک خوابه در آلمان 530 یورو است؛ اما در صورت زندگی در ساختمانهای فلت یا سالنهای دانشجویی، هزینهها کاهش پیدا میکند و بهترتیب میانگین هزینههای مسکن ماهانه 280 یورو و 234 یورو خواهد بود. درصورتیکه با همسر یا فرزند زندگی کنید، 400 یورو در ماه به این مبلغ اضافه میشود. همچنین هزینه اقامت در خوابگاه دانشگاه نیز بین 150 تا 240 یورو ماهانه متغیر است.
به گفتۀ وبسایت DAAD، میانگین هزینههای زندگی ماهانه بهشرح زیر است:
● 168 یورو برای خوراک (یک وعده غذا برای یک نفر 10 یورو)؛
● 42 یورو برای پوشاک؛
● 94 یورو برای حملونقل؛
● 31 یورو برای تلفن، اینترنت و اشتراک تلویزیون؛
● 20 یورو برای لوازم تحصیل یا کار؛
● 61 یورو برای فعالیتهای تفریحی.
از طرفی باید مبلغ 75 یورو را برای ویزای تحصیلی آلمان و هزینه حدودی 80 یورو را ماهانه برای بیمه سلامت (برای ثبتنام در دانشگاه) درنظر گرفت. دانشجویان همچنین باید سالانه 110 یورو برای مجوز اقامت خود در آلمان پرداخت کنند.
هزینه دریافت ویزای دانشجویی برای آلمان معادل ۷۵ یورو است و در صورت رد درخواست، این هزینه قابل بازگشت نیست. دانشجویانی که قصد دارند اجازه اقامت بیشاز ۹۰ روز دریافت کنند، برای دریافت این مجوز باید ۱۱۰ یورو بپردازند. همچنین هزینه دریافت ویزا برای افراد زیر سن قانونی (کمتر از ۱۸ سال)، ۳۷.۵ یورو است.
یکی از مهمترین مواردی که دانشجویان خارجی هنگام تحصیل در آلمان باید درنظر بگیرند، مدیریت پول و حسابهای بانکی برای پرداخت هزینه تحصیل در آلمان است. تکنیکهای مدیریت پول در آلمان شامل موارد زیر هستند:
تعیین بودجه برای دانشجویان، یک چالش مهم است؛ اما برنامهریزی منظم مالی میتواند به آنها کمک کند تا هزینههای خود را مدیریت کنند. بسیاری از دانشجویان، بهدلیل نداشتن بودجه با مشکلاتی مواجه هستند؛ اما تعیین یک بودجه مناسب میتواند اطمینان دهد که هزینهها مدیریت و کنترل میشوند. در این راه، مهمترین نکاتی که باید به آنها توجه شود عبارتاند از:
برای پساندازکردن و رسیدن به اهداف خود در آینده، میتوانید از روشهای مختلفی استفاده کنید. اولین گام برای پساندازکردن اولویتبندی هزینهها است. حتی اگر درحالحاضر درآمد زیادی ندارید، عادت پساندازکردن و کنار گذاشتن بخشی از درآمدتان میتواند در طولانی مدت به شما کمک کند. این کار باعث میشود تا بهطور پیوسته مقدار قابلتوجهی پسانداز داشته باشید و هزینهها را مدیریت کنید.
امکان کارکردن در کانادا بهعنوان یک دانشآموز با مجوز تحصیلی این فرصت را برای شما ایجاد میکند که در کنار کسب درآمد، تجربه کاری خود را نیز ارتقا دهید. درصورتیکه مجوز تحصیلی شما اجازه کار در خارج از دانشگاه را فراهم میکند، شما میتوانید در مشاغل نیمهوقت مشغول به کار شوید و درآمد کسب کنید.
همانطور که اشاره کردیم، هزینههای تحصیل در دانشگاههای دولتی آلمان رایگان است و شما تنها باید هزینههای اقامتی و زندگی خود را درنظر بگیرید. دولت آلمان تخمین زده است که هزینههای تحصیل و زندگی در آلمان برای یک دانشجوی مهاجری که در دانشگاه دولتی تحصیل میکند، ۱۱۲۰۸ یورو است که با نرخ فعلی یورو در ایران، حدود ۷۲۰ میلیون تومان در سال میشود.
حال اگر قصد داشته باشید در دانشگاه خصوصی تحصیل کنید، متوسط هزینه سالانه تحصیل شما حدود 11 هزار یورو در ارزانترین دانشگاه خواهد بود که به این مبلغ اضافه میشود و هزینه تحصیل شما سالانه به ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان میرسد.
داشتن حساب بانکی برای پرداخت هزینه تحصیل در آلمان مزایای زیادی دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
با افتتاح حساب، میتوانید بهصورت آنلاین یا از طریق موبایل بانک، بهراحتی و در هر زمانی امکان دسترسی به اطلاعات حساب خود و استفاده از خدمات بانکی را خواهید داشت؛ اما باید درنظر داشته باشید که برای هر بار انجام تراکنش و استفاده از خدمات، ممکن است مبلغی جزئی بهعنوان کامزد از حساب شما کسر شود و محدودیتهایی برای تعداد تراکنش در ماه وجود دارد.
افتتاح حساب در بسیاری از بانکهای آلمانی بهدلیل ارائه خدمات محدود، هزینهای برای شما ندارد؛ اما باید درنظر داشته باشید که هر بار انجام تراکنش ممکن است هزینهای بهعنوان کامزد از حساب شما کسر شود.
بعضی بانکها خدمات متنوعی ارائه میدهند که از جمله آنها میتوان به امکان استفاده رایگان از ATM، ارائه کارتهای اعتباری، و تسهیلات بیشتر اشاره کرد.
برخی بانکهای چند ملیتی خدمات خود را به زبان انگلیسی ارائه میدهند که این موضوع میتواند برای مهاجرانی که تسلط کافی به زبان آلمانی ندارند، امتیاز مثبتی باشد.
از حساب بانکی در آلمان تنها برای نگهداری پول استفاده نمیشود بلکه بهکمک آن میتوانید از خدمات بانکی و اعتباری استفاده کنید. این خدمات شامل امکان دریافت وامهای شخصی، صدور کارتهای اعتباری و دبیت، سرمایهگذاریها و حتی بیمههای مختلف میشود. این امکانات به شما کمک میکند تا برنامهریزی مالی داشته باشید و در زمان نیاز به منابع مالی بیشتر، بهراحتی به آنها دسترسی پیدا کنید.
سخن پایانی
آلمان همیشه یکی از مقاصد محبوب تحصیلی دانشجویان بینالمللی بوده است و دلایل متعددی برای این امر وجود دارد. از جمله این دلایل میتوان به سطح بالای آموزش، امکانات کمکآموزشی پیشرفته، امکان کار در حین تحصیل و ویژگیهای دیگر اشاره کرد که باعث محبوبشدن آلمان در میان کشورهای دیگر شده است. هزینه تحصیل در آلمان یکی از مهمترین مزایای آن، بهدلیل هزینههای پایین تحصیل است. در این مقاله، جزئیات مربوط به هزینههای تحصیل در دانشگاههای دولتی و خصوصی آلمان را بررسی کردیم. همچنین، متوسط هزینه زندگی دانشجویی در آلمان نیز مورد بررسی قرار گرفت. این اطلاعات برای افرادی که در روند تصمیمگیری برای تحصیل در آلمان هستند، بسیار مفید هستند. امیدواریم که با این اطلاعات بتوانید تصمیم درستی برای شروع تحصیل در کشور آلمان بگیرید.
خیر، هزینه اقامت در خوابگاه دانشگاه بین 150 تا 240 یورو ماهانه متغیر است.
طرحهای بیمه سلامت عمومی کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بوسنی و هرزگوین، ایسلند، لیختن اشتاین، مراکش، مقدونیه، مونته نگرو و نروژ در کشور آلمان معتبر هستند.
آلمان، موتور اقتصادی اروپا است و نیروهای متخصص میتوانند در زمینههای مختلف مرتبط با رشتههایشان در آن فعالیت کنند.
اگر دوره تحصیلی خود را بهموقع تمام نکنید و در برمن، نیدرزاکسن، زارلند، زاکسن، زاکسن-آنهالت یا تورینگن تحصیل کنید، ممکن است مجبور به پرداخت شهریه شوید.
بله، حداکثر هزینه شهریه سالانه در دانشگاههای خصوصی آلمان 30 هزار یورو در سال است.
در دانشگاههای دولتی آلمان همه دورههای تحصیلی بهصورت رایگان ارائه میشوند و تنها هزینههایی شامل هزینه ثبتنام و هزینههای مشارکتهای اجتماعی برای مقطع دکترا از دانشجویان دریافت میشود.
دانشجویانی که از کشورهای عضو اتحادیه اروپا وارد آلمان میشوند و در این کشور تحصیل میکنند، میتوانند بدون هیچ محدودیتی در کنار تحصیل، کار و درآمد کسب کنند. برای دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا نیز امکان کار دانشجویی وجود دارد؛ اما با محدودیتهایی همراه است.
بورسیههای تحصیلی در دانشگاههای آلمان همواره به دانشجویان داخلی و بینالمللی ارائه میشوند. این امر به دانشجویان امکان میدهد تا بدون نگرانی از هزینههای شهریه، در یکی از بهترین کشورهای اروپایی تحصیل کنند.